Hormone tăng trưởng có tác động thế nào đến chiều cao?

Hormone tăng trưởng có vai trò rất quan trọng trong quá trình tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Việc thiếu hụt hay dư thừa đều có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với sự phát triển của cơ thể.

​Hormone tăng trưởng là yếu tố không thể thiếu trong quá trình phát triển chiều cao. Nó kích thích sự phát triển của xương, giúp con đạt được chiều cao chuẩn. Chính vì vậy, nhiều gia đình đã lựa chọn phương pháp tiêm hormone tăng trưởng cho con. Vậy, hormone tăng trưởng là gì? Hormone này tác động đến chiều cao như thế nào? Việc tiêm hormone vào cơ thể có mang lại hiệu quả hay không

Hormone tăng trưởng là gì

Tại sàn não của con người, có một tuyến nội tiết gọi là tuyến yên, nó như một phần lồi lên bên dưới của đại não. Tuyến yên tuy khá nhỏ (chỉ nặng 0,5 g) nhưng lại đảm nhận nhiều chức năng quan trọng, đặc biệt là việc sản sinh ra hormone tăng trưởng gọi tắt là GH (growth hormone).

Growth hormone (GH) còn được gọi là somatotropic hormone (SH) hay somatotropin là một protein có kích thước nhỏ với 191 gốc acid amin, tạo thành chuỗi đơn có khối lượng phân tử 22,005. Đây là loại hormone tự nhiên được sản xuất bởi tuyến yên có vai trò quan trọng trong các quá trình tăng trưởng của cơ thể, tái tạo các tế bào và trao đổi chất. Bên cạnh đó, hormone tăng trưởng còn góp phần duy trì, xây dựng và sửa chữa các mô trong não và các cơ quan khác. Hormone này có thể làm giảm thời gian phục hồi mô cơ sau khi bị chấn thương, tăng cường đốt cháy chất béo.

Hormone tăng trưởng thúc đẩy sự phát triển xương một cách an toàn và hợp lý từ tuổi sơ sinh cho đến dậy thì. Ở trẻ em và người lớn, hormone tăng trưởng đều giúp cơ thể điều hòa tốc độ sản sinh năng lượng từ thực phẩm và tổng hợp các chất béo, protein và glucose, đồng thời điều hòa sự sản sinh hồng cầu và làm tăng khối lượng cơ bắp.

Ngoài ra, HGH cũng được cho là có lợi trong quá trình duy trì vẻ đẹp của da. Theo các nghiên cứu, hormone tăng trưởng có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa, điều trị các bệnh liên quan đến tuổi tác. ​Trong một số trường hợp hàm lượng HGH do tuyến yên tiết ra quá thấp có thể làm suy giảm một vài chức năng của cơ thể, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể cũng như vóc dáng của cơ thể bạn.

Một trong những tác động lớn nhất của hormone tăng trưởng, đó chính là quá trình phát triển của xương. Vậy hormone này tác động đến xương và chiều cao như thế nào? Mời bạn đọc tiếp phần dưới đây.

Những tác động của hormone tăng trưởng đến chiều cao

Có thể xem GH là yếu tố tiên quyết, quyết định sự phát triển chiều cao của cơ thể từ lúc sinh ra tới khi trưởng thành. GH điều hòa tốc độ sản sinh năng lượng từ thực phẩm, tổng hợp các chất béo, protein và gluscose, tham gia thúc đẩy quá trình sản sinh ra hồng cầu và làm tăng khối lượng cơ bắp.

Hormone tăng trưởng hoạt động bằng cách kích thích quá trình trao đổi chất trong tế bào để kích hoạt quá trình trao đổi chất của cơ thể. Các hoạt động này rất cần thiết đối với sự phát triển mật độ xương, khối lượng cơ của trẻ em. GH làm tăng số lượng và kích thước tế bào do đó làm tăng trọng lượng cơ thể và tăng kích thước các phủ tạng.

GH tham gia vào một loạt quá trình xây dựng các mô trong cơ thể con người: Cơ bắp, da, gân và xương, kích thích phát triển các mô sụn ở các đầu xương giúp xương dài ra, chắc khỏe, làm dày màng xương đặc biệt các xương dẹt và xương nhỏ, cơ bắp săn chắc, cơ thể phát triển về chiều cao, vết thương nhanh lành, chống lão hóa. Hormone này kích thích gan tạo ra một loại protein tương tự insulin để tạo ra các tế bào sụn. Đồng thời, chúng còn hỗ trợ xử lý protein và tăng phân hủy chất béo trong cơ thể. Nhờ đó, các mô cơ và xương được cung cấp đủ năng lượng để phát triển. Nhờ đó, chiều cao được tăng lên.

Mất cân bằng hormone tăng trưởng GH có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Thiếu GH khiến cơ thể phát triển còi cọc, suy dinh dưỡng, chiều cao hạn chế. Dư thừa GH lại có thể gây nên hiện tượng người khổng lồ, đầu to, dô xương hàm, dô trán, phát triển quá mức.

Mặc dù hormone tăng trưởng là một chất tự nhiên nhưng nó cũng có sẵn ở dạng tổng hợp. Hormone tăng trưởng tổng hợp được dùng như một phương pháp điều trị “bệnh lùn” hoặc bổ sung để tăng chiều cao. Vậy có nên dùng hormone tăng trưởng tổng hợp không?

​

Hormone tăng trưởng có vai trò quan trọng trong phát triển chiều cao

Cách sản sinh hormone tự nhiên

Sau nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, lượng hormone tăng trưởng trong máu thay đổi trong ngày và phụ thuộc chủ yếu vào các yếu tố như: Chế độ ăn uống, ngủ nghỉ, tinh thần, hoạt động luyện tập… 

Do đó, để kích thích sản sinh ra hàm lượng hormone tăng trưởng lớn, phục vụ cho các nhu cầu của cơ thể và thúc đẩy chiều cao phát triển tối đa, chúng ta cần đặc biệt lưu ý đến các yếu tố dưới đây:

Chế độ ăn uống cân bằng các chất

Một nghiên cứu cho thấy, những người khỏe mạnh có mức HGH cao hơn 3 - 4 lần so với những người mắc bệnh tiểu đường, khả năng dung nạp carb và chức năng insulin cũng được giảm đi đáng kể.

Cùng với việc ảnh hưởng trực tiếp đến lượng insulin, lượng đường dư thừa là yếu tố chính dẫn đến tăng cân và béo phì làm ảnh hưởng đến quá trình sản sinh hormone tăng trưởng.

Hãy đảm bảo cung cấp đủ lượng calo, chất khoáng và vitamin mà cơ thể cần mỗi ngày. Đặc biệt là Canxi, Magie, Sắt, Kẽm,...

Chế độ dinh dưỡng cân bằng giúp sản sinh hormone một cách tự nhiên trong cơ thể. Để hormone tăng trưởng phát triển tối ưu, bạn cần bổ sung thực phẩm giàu protein, vitamin, chất khoáng và nhất là Canxi. Đồng thời, tránh xa các thức ăn có hàm lượng carbohydrate cao, không ăn vặt hoặc uống nước soda giữa các bữa ăn khiến gia tăng đường huyết có xu hướng ngừng tiết hormone tăng trưởng.

Bổ sung dinh dưỡng là hoạt động cần thiết, không chỉ giúp chúng ta có một cơ thể khỏe mạnh, tận hưởng hương vị cuộc sống mà còn thúc đẩy sự phát triển của chiều cao nhờ vào tác dụng tăng cường sản sinh ra hormone tăng tưởng GH. Các thực phẩm: Cá, rau, sữa chua, dứa, thịt bò… đều là những thức ăn mang giá trị dinh dưỡng cao, đồng thời kích thích sản sinh ra hormone tăng trưởng tự nhiên, cải thiện chiều cao và tăng cường sức khỏe.

Tập luyện cường độ cao

Tập thể dục là một trong những cách hiệu quả nhất đế nâng cao mức HGH trong cơ thể. Sự gia tăng hàm lượng HGH phụ thuộc vào loại bài tập, cường độ luyện tập và lượng thức ăn nạp vào cơ thể.

​Các bài tập và môn thể thao đều có tác động đến quá trình sản sinh nội tiết tố. Tuy nhiên, các bài tập có cường độ cao sẽ tốt hơn những động tác nhẹ nhàng. Trong đó, bố mẹ có thể gợi ý cho con chạy nước rút, bóng đá, cầu lông, hít xà, tập tạ.

Với việc tập thể dục, bố mẹ nên khuyến khích con kiên trì thực hiện mỗi ngày để đạt được hiệu quả cao. Trong quá trình tập luyện nên uống thật nhiều nước vì nguy cơ mất nước sẽ gây ra các phản ứng với hormone tăng trưởng.

Chế độ luyện tập thể dục thể thao khoa học giúp sản sinh lượng hormone tự nhiên trong cơ thể. Trong quá trình tập luyện sẽ kích hoạt các dây thần kinh hoạt động, tăng tuần hoàn máu trong cơ thể. Để sản sinh nhiều hormone tăng trưởng bạn cần phải dành ít nhất 10 phút/lần tập và tập 3 buổi/ngày. Trong thời gian luyện tập thể dục, bạn cần phải uống thật nhiều nước để cơ thể không bị mất nước, hạn chế xảy ra phản ứng với hormone tăng trưởng.

Theo Pete McCall (Chuyên gia sức khỏe và thể hình ) Vận động, rèn luyện thể dục thể thao mỗi ngày giúp cơ thể tràn đầy sinh lực, tăng quá trình trao đổi chất và tuần hoàn máu, tăng hormone tăng trưởng. Khi chúng ta vận động 1 giờ trở lên, quá trình sản sinh ra hormone tăng trưởng sẽ tăng lên gấp nhiều lần so với bình thường. Bên cạnh đó, việc vận động giúp đĩa đệm giữa các đĩa xương được giãn nở, dẻo dai hơn, nhất là tham gia các bộ môn đòi hỏi sức rướn: Bóng rổ, bóng chuyền, bơi, đu xà, đạp xe, chạy bộ….

​

Vận động thường xuyên tăng cường sản sinh hormone tăng trưởng

Ngủ đúng giờ, đủ giấc

Phần lớn HGH được giải phóng dựa theo nhịp sinh học của cơ thể khi con ngủ. Hormone tăng trưởng được sản sinh mạnh nhất vào lúc 23 giờ - 3 giờ sáng. 

Trên thực tế, ngủ đủ giấc là một trong những cách tốt nhất để tăng cường lượng HGH. Do đó, bố mẹ nên khuyến khích con đi ngủ trước 22 giờ và ngủ đủ từ 8 - 10 tiếng mỗi đêm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giấc ngủ kém có thể làm giảm lượng HGH mà cơ thể có thể sản xuất được.

Dưới đây là một vài cách đơn giản giúp bạn nhanh chóng chìm vào giấc ngủ:

• Tránh tiếp xúc với ánh sáng xanh trước khi ngủ: Ánh sáng xanh là ánh sáng phản chiếu từ các thiết bị điện tử, thiết bị di động.
• Đọc một cuốn sách vào buổi tối: Nên đọc những loại sách bổ sung thông tin, kiến thức hoặc các truyện dân gian. Tránh đọc các loại sách cần tư duy logic nhiều hoặc truyện kinh dị. 
• Đảm bảo chất lượng phòng ngủ: Không gian ngủ phải thật thoải mái, yên tĩnh, thoáng mát, cách âm tốt. Đồng thời, chăn ga gối đệm phải luôn được giặt giũ thường xuyên.
• Ăn 1 - 2 muỗng hạt: Trong hạt có chứa hàm lượng lớn khoáng chất Magie. Khoáng chất này kích thích sản xuất melatonin giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn.
• Nếu con thường xuyên khó ngủ, ngủ không sâu giấc, bố mẹ có thể cho con sử dụng các loại TPBVSK có chứa dưỡng chất cải thiện giấc ngủ để khắc phục tình trạng này.

Hormone tăng trưởng được tiết ra nhiều nhất vào ban đêm, từ 23h – 01h sáng hôm sau, lúc con người ngủ sâu nhất. Do đó, nếu bỏ qua “thời điểm vàng” này, GH sẽ không được sản sinh ra đủ để phục vụ các hoạt động của cơ thể và kích thích phát triển chiều cao. Dù bận rộn với công việc, học tập, chúng ta cũng nên cố gắng sắp xếp thời gian, đi ngủ sớm để có được một cơ thể khỏe mạnh, chiều cao cân đối.

Duy trì sự cân đối của cơ thể

Có thể bố mẹ không tin nhưng lượng mỡ trên cơ thể, đặc biệt là mỡ bụng, có liên quan trực tiếp đến việc sản sinh HGH. Theo đó, những người có lượng mỡ bụng cao hơn có khả năng bị suy giảm HGH cao và tăng nguy cơ mắc bệnh.

Một nghiên cứu theo dõi sự giải phóng HGH trong 24 giờ đã phát hiện, hàm lượng HGH có sự suy giảm lớn ở những người có nhiều mỡ bụng hơn. Trong đó, nam giới là người bị ảnh hưởng nhiều hơn cả.

Một nghiên cứu khác được thực hiện trên những người bị béo phì có mức HGH và IGF-1 thấp, đã cho kết quả: Sau khi thực hiện các biện pháp giảm cân, hàm lượng HGH được sinh ra đã tăng lên nhanh chóng.

Như vậy, nếu thấy con có dấu hiệu thừa cân, bố mẹ nên lên kế hoạch giảm cân cho con ngay lập tức. Việc loại bỏ mỡ thừa trong cơ thể, đặc biệt là phần mỡ quanh bụng không chỉ giúp tối ưu hóa mức HGH mà còn cải thiện sức khỏe của con trong tương lai.

Không ăn nhiều trước khi đi ngủ

Tại sao các chuyên gia luôn khuyên nên ăn một vài muỗng hạt trước khi ngủ mà không phải là một bữa ăn thật ngon và thật no?

Bởi lẽ, cơ thể sẽ tiết ra một lượng lớn HGH vào ban đêm, lúc con đang ngủ say. Một bữa ăn nhiều carb hoặc protein cao có thể làm tăng đột biến hàm lượng insulin, ngăn chặn khả năng tiết HGH vào ban đêm của tuyến yên.

Trên thực tế, mức insulin thường giảm 2 - 3 giờ sau khi ăn. Do đó, bố mẹ nên tránh cho con ăn những bữa ăn nhiều carb hoặc protein từ 2 - 3 giờ trước khi đi ngủ.

Phương pháp nhịn ăn gián đoạn

Nghiên cứu đã cho thấy, nhịn ăn dẫn đến sự gia tăng đáng kể mức HGH. Cụ thể, những người nhịn ăn sau 3 ngày, hàm lượng HGH đã tăng hơn 3%. Khi kéo dài thời gian nhịn ăn lên 1 tuần, hàm lượng HGH tăng lên 12,5%.

Một vài nghiên cứu khác cũng cho ra kết quả tương tự, với mức HGH tăng gấp đôi hoặc gấp ba chỉ sau 2 - 3 ngày nhịn ăn.

Nhịn ăn gián đoạn là một phương pháp ăn kiêng phổ biến hiện nay. Đây là một phương pháp giới hạn việc ăn uống trong những khoảng thời gian ngắn. Cách thực hiện phổ biến nhất là chế độ ăn 8 giờ và nhịn 16 giờ trong 1 ngày hoặc 2 trong 7 ngày bạn chỉ được ăn 500 - 600 calo mỗi ngày.

Nhịn ăn gián đoạn có thể giúp tối ưu hóa mức HGH theo hai cách chính:

• Giảm lượng mỡ: Nhịn ăn gián đoạn giúp bạn giảm mỡ trong cơ thể, hỗ trợ quá trình sản xuất HGH diễn ra tốt hơn. 
• Ổn định hàm lượng insulin: Nhịn ăn gián đoạn giữ cho hàm lượng insulin luôn ở mức thấp, vì insulin được tiết ra khi bạn ăn. Nghiên cứu cho thấy rằng sự tăng vọt insulin có thể làm gián đoạn quá trình sản xuất hormone tăng trưởng. 

Tinh thần thoải mái, vui vẻ

Áp lực, căng thẳng mối quan hệ mật thiết với hàm lượng hormone tăng trưởng được sản sinh. Sự căng thẳng càng cao kéo theo khả năng ức chế sản sinh hormone tăng trưởng càng lớn. Vì vậy, tạo môi trường thuận lợi, vui vẻ cho con học tập giải trí là điều bố mẹ nên làm để giúp con nhanh chóng đạt được tầm vóc như ý muốn.

Có nên dùng thuốc chứa hormone tăng trưởng

Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học, bằng phương pháp công nghệ sinh học tái tổ hợp gen người, các loại thuốc chứa hormone tăng trưởng đã ra đời.  

Các dạng thuốc này thường được dùng để chữa bệnh “lùn” trong một số trường hợp cụ thể và được bác sĩ kê đơn tiêm chính xác theo ngày, theo tuần tùy vào độ nghiêm trọng của sự thiếu hụt.

​

Không nên tiêm hormone tăng trưởng khi không có chỉ định của bác sĩ. Ảnh internet

Dù giá thành không rẻ nhưng với mong muốn con cao lớn vượt trội, nhiều bậc cha mẹ đã tìm mua các loại thuốc chứa hormone tăng trưởng cho con. Thậm chỉ, một số bố mẹ còn đầu tư rất nhiều tiền để tiêm hormone tăng trưởng cho con mình.

Theo nghiên cứu, HGH là một protein dễ bị phân hủy nên chỉ thích hợp để sử dụng ở dạng tiêm trực tiếp vào mạch máu, còn nếu sử dụng với đường uống, khi vào dạ dày sẽ bị các enzym tiêu hóa phân hủy nên việc dùng theo đường uống là hoàn toàn không có tác dụng.

Tuy nhiên, việc tiêm HGH vào cơ thể cũng không nhận được sự khuyến khích của các chuyên gia. Trước hết, phương pháp này tốn rất nhiều chi phí. Thứ hai, tiêm hormone tăng trưởng có thể gây ra các tác dụng phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Đây là việc làm khá sai lầm, thiếu hiểu biết, không chỉ không đem lại kết quả như ý mà còn để lại nhiều hậu quả nặng nề. Khi tiêm hormone tăng trưởng trong thời gian ngắn có thể khiến cơ thể bị giữ nước, sưng phù tại một vài vị trí, thường xuyên nhức đầu, đầy bụng, sưng đau khớp… 

Dùng trong thời gian dài có thể gây nhức đầu dữ dội, thoái hóa thần kinh, dễ mắc các bệnh tim mạch, tăng nguy cơ đái tháo đường và mắc nhiều bệnh nguy hiểm như u ác tính, khối u giả trong não, thậm chí là tử vong.

Vì dùng hormone tăng trưởng có tác dụng tốt để cải thiện chiều cao nên có khá nhiều người đã sử dụng thuốc chứa hormone tăng trưởng. Theo PGS.TS Hoàng Kiệm – giảng viên Khoa Nội (Học viện Quân y) cho biết, thuốc chứa hormone tăng trưởng là chế phẩm tổng hợp từ công nghệ sinh học tái tổ hợp gen người (hGH=human growth hormone), có khả năng làm tăng chiều cao dùng cho trẻ trong độ tuổi phát triển có chiều cao khiêm tốn do thùy trước tuyến yên sản xuất GH cung cấp không đủ cầu. Tuy nhiên, đối với những người đủ dinh dưỡng hoặc không nằm trong đối tượng chỉ định khi sử dụng hormone tăng trưởng chiều cao sẽ gây hại đến cơ thể. Đặc biệt, với những người trưởng thành khi xương đã bị cốt hóa hoàn toàn, dùng bất kỳ loại hormone tăng trưởng nào cũng khó có tác dụng để tăng chiều cao. 

Hormone tăng trưởng HGH là một protein, (tái tổ hợp somatotropin, somatotrem) khi uống sẽ bị enzym tiêu hóa phân hủy nên phải dùng theo đường tiêm. Nếu dùng hGH không theo chỉ định, sử dụng liều cao hoặc kéo dài sẽ gây tác dụng phụ. Dùng hGH ngắn hạn có thể bị giữ nước, phù, sưng ngón tay, hội chứng ống cổ tay, nhức đầu, ngủ gà, sưng đau khớp, đầy bụng... Đặc biệt, ở người lớn dùng hGH lâu dài có thể bị chứng to các đầu chi, làm tăng tần suất bị đái tháo đường, tim mạch… nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời có thể dẫn đến tử vong.

Tuy nhiên, trước đây, vẫn có một số người cho rằng có thể dùng HGH từ tuyến yên người, có tính tương thích cao với cơ thể sẽ có độ an toàn cao. Nhưng nguy hiểm nhất, sau 15 năm dùng, người sử dụng thường bị bệnh thoái hóa thần kinh, gọi là bệnh não xốp. Vì vậy, tuyệt đối bạn không nên tự ý dùng HGH để tăng chiều cao nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Có một điều thú vị là lối sống khoa học và lành mạnh có ảnh hưởng tích cực đến khả năng sản sinh HGH của tuyến yên trong cơ thể. Chính vì vậy, duy trì những thói quen tốt được gợi ý dưới đây sẽ giúp con đạt được hàm lượng HGH tối ưu.

Hormone tăng trưởng - Nhân tố giúp con cao lớn

Hiện nay, trên thị trường xuất hiện nhiều mẫu quảng cáo đánh vào tâm lý lo lắng về chiều cao, vai trò của chiều cao đối với công việc… khiến nhiều người không tiếc tiền của, tiến hành mua và sử dụng các sản phẩm bổ sung hormone tăng trưởng. Tuy nhiên, hiệu quả của sản phẩm này vẫn là một bài toán nhiều lời giải, mà chưa chắc đã mang lại một kết quả như người dùng mong muốn.

Như đã chia sẻ, việc bị thiếu hay dư thừa hormone tăng trưởng đều có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, thậm chí có thể để lại những biến chứng nguy hiểm. Do đó, người dùng cần tỉnh táo, lắng nghe chia sẻ của chuyên gia dinh dưỡng, trước khi sử dụng các sản phẩm hormone tăng trưởng.

Theo dõi video chia sẻ của Chuyên gia dinh dưỡng, Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Hương về Hormone tăng trưởng

Hormone tăng trưởng đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của con. Thiếu hormone tăng trưởng có thể gây ra sự phát triển lệch chuẩn về tầm vóc cho trẻ.

Các biện pháp bổ sung hormone tăng trưởng bằng viên uống hay tiêm đều có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ.

Hormone tăng trưởng được sản sinh nhiều nhất vào ban đêm, khi con chìm vào giấc ngủ sâu. Chính vì vậy, bố mẹ cần khuyến khích con đi ngủ đúng giờ (trước 22 giờ tối) và ngủ đủ từ 8 - 10 tiếng mỗi đêm.

Bên cạnh đó, hãy cố gắng bổ sung hormone tăng trưởng tự nhiên, tự cơ thể sản sinh ra thay vì sử dụng những sản phẩm được bào chế. Hoặc người dùng có thể lựa chọn những sản phẩm thực phẩm chức năng tăng chiều cao, bổ trợ những dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, kết hợp với chế độ sinh hoạt khoa học, không chỉ mang lại cho chúng ta một sức khỏe toàn diện, mà còn thúc đẩy sản sinh ra hàm lượng hormone lớn, cải thiện chiều cao và đảm bảo đầy đủ các nhu cầu của cơ thể.​