Chiều cao cân nặng của trẻ từ 0 - 18 tuổi

Vai trò quan trọng của sự phát triển chiều cao và cân nặng trong giai đoạn tuổi thơ

Chiều cao và cân nặng trong giai đoạn tuổi thơ có vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe và phát triển toàn diện của trẻ. Trẻ sở hữu chiều cao và cân nặng chuẩn ở từng độ tuổi sẽ có những lợi thế nhất định như:

• Chỉ số lý tưởng: Chiều cao và cân nặng là hai chỉ số cơ bản để đánh giá quá trình phát triển của trẻ. Sự tăng trưởng đúng chuẩn về chiều cao và cân nặng thể hiện kết quả tốt trong sức khỏe tổng thể của cơ thể, bao gồm cả sự thay đổi tích cực ở xương, cơ bắp, tế bào và hệ thống nội tiết.
• Đảm bảo sức khỏe: Việc duy trì mức chiều cao và cân nặng thích hợp đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Trẻ cần có đủ dưỡng chất để phát triển xương, cơ bắp, hệ thống miễn dịch và hệ thống tiêu hóa. Qua đó, sức khỏe của trẻ cũng được nâng cao.
• Tăng cường khả năng miễn dịch: Trẻ được chăm sóc sức khỏe khoa học để đạt cân nặng và chiều cao chuẩn đồng nghĩa góp phần tăng cường khả năng miễn dịch. Một chế độ ăn uống cân đối giúp cung cấp các dưỡng chất cần thiết để xây dựng và duy trì hệ thống miễn dịch mạnh mẽ cho trẻ suốt thời kỳ phát triển.
• Hỗ trợ tư duy và học tập: Sự tăng trưởng toàn diện của trẻ, bao gồm cả chiều cao và cân nặng, ảnh hưởng đến khả năng tư duy. Trẻ có đủ năng lượng để tham gia vào các hoạt động học tập, tập trung và cải thiện tư duy sáng tạo.
• Tạo sự tự tin: Trẻ đạt chuẩn vóc dáng có xu hướng tự tin hơn về ngoại hình của mình. Điều này ảnh hưởng đến cách họ tương tác với bạn bè, gia đình và xã hội nói chung. Đây cũng là lợi thế để trẻ tham gia các hoạt động thường ngày, lựa chọn nghề nghiệp, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp ở trường lớp, gia đình và cả mối quan hệ xã hội.
• Tư duy thể chất và tinh thần: Hoạt động vận động, thể dục thể thao và lối sống lành mạnh thúc đẩy sự phát triển cân nặng và chiều cao, đồng thời cũng có tư duy thể chất và tinh thần tích cực. Do đó, trẻ vừa đảm bảo yếu tố sức khỏe, vừa cải thiện trí não tốt hơn.

Trẻ sở hữu vóc dáng cân đối có nhiều lợi thế trong học tập và cả cuộc sống

Đặc trưng phát triển chiều cao và cân nặng ở trẻ em

Giai đoạn sơ sinh (0 - 1 tuổi)

Một đứa trẻ khỏe mạnh ra đời có chiều dài cơ thể chuẩn 50 cm và cân nặng trong khoảng 3,1 - 3,3 kg. Trong năm tuổi đầu tiên, trẻ có tốc độ phát triển mạnh mẽ cả về chiều cao và cân nặng. Đây cũng là thời gian nằm trong giai đoạn 1000 ngày “vàng” để trẻ tăng trưởng vượt trội. Cụ thể, trẻ được chăm sóc tốt sẽ cao thêm 25 cm và nặng thêm 5 - 7 kg khi tròn 1 tuổi. 

Trẻ mẫu giáo (2 - 6 tuổi)

Ở năm tuổi thứ 2, trẻ vẫn có tốc độ tăng trưởng nhanh khi tăng thêm 11 - 13 cm chiều cao. Về cân nặng, mức tăng không quá nổi bật với khoảng 2,5 - 3 kg trong 1 năm. Từ khi 3 tuổi đến khi 6 tuổi, trẻ sẽ có tốc độ tăng trưởng ổn định 5 - 7 cm/năm. Đây là thời gian trẻ cần được chăm sóc sức khỏe khoa học để chuẩn bị cho giai đoạn đi học trên trường nhiều biến động về lối sinh hoạt.

Tuổi thiếu niên (7 - 12 tuổi)

Trẻ phát triển ổn định từ khoảng 7 - 10 tuổi, sau đó bước vào giai đoạn dậy thì. Các bạn nữ bắt đầu dậy thì sớm hơn, khoảng 10 - 11 tuổi và có tốc độ vượt trội ở giai đoạn đầu dậy thì. Trong khi đó, nam giới dậy thì muộn hơn, khoảng 11 - 12 tuổi và chưa có nhiều biến động về chiều cao cũng như cân nặng. Các bạn trẻ ở độ tuổi này sẽ dần xuất hiện những dấu hiệu dậy thì rõ rệt như kinh nguyệt ở nữ, hệ thống lông hình thành, vỡ giọng ở nam… cùng các thay đổi khác trên cơ thể.

Tuổi vị thành niên (13 - 18 tuổi)

Nếu các bạn nữ vừa trải qua 1 - 2 năm vượt bậc về vóc dáng ở tuổi dậy thì, đây mới là thời điểm mà nam giới trải nghiệm những thay đổi nhanh chóng về cân nặng và chiều cao. Đặc trưng phát triển ở tuổi dậy thì là cơ bắp và khung xương, mật độ khoáng cũng được tăng cường. Mức tăng chiều cao ở tuổi dậy thì có thể chiếm đến ¼ chiều cao cố định của một người. Sau khi dậy thì kết thúc ở 15 - 16 tuổi với nữ và 17 - 18 tuổi với nam, chiều cao sẽ tiếp tục tăng nhưng tốc độ rất chậm thêm khoảng 2 - 3 năm rồi ngừng hẳn.

Trẻ tuổi vị thành niên có tốc độ vượt trội cả về chiều cao và cân nặng

Làm thế nào để nhận biết nếu trẻ đang phát triển chậm?

Trẻ chậm phát triển thể chất có thể là phản ánh của những vấn đề sức khỏe nguy hiểm. Tốc độ tăng trưởng chậm hơn bình thường cũng có khả năng khiến trẻ khó đạt chuẩn chiều cao theo từng độ tuổi cũng như khi trẻ trưởng thành. Dấu hiệu cho thấy trẻ chậm phát triển có thể bao gồm:

• Chiều cao và cân nặng không tương ứng với độ tuổi: Nếu trẻ đang sở hữu chiều cao và cân nặng thấp hơn so với bạn bè đồng trang lứa, hoặc không tăng trưởng đúng tốc độ, đây có thể là dấu hiệu cơ bản của sự phát triển chậm. 
• Kích thước vòng đầu không tương ứng với tuổi: Kích thước vòng đầu của trẻ cũng là một chỉ số quan trọng thể hiện khả năng phát triển. Nếu vòng đầu quá lớn hoặc quá nhỏ so với độ tuổi, trẻ có thể đang gặp vấn đề trong hành trình tăng trưởng. 
• Kỹ năng hoạt động tay chân kém: Khó khăn trong việc cầm bút, viết chữ, cầm nắm và thực hiện các hoạt động tay chân có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ chậm lớn. Bởi lúc này, hệ xương khớp của trẻ yếu hơn bình thường, không thể thuận lợi tham gia các hoạt động cơ bản thường ngày.
• Khả năng tham gia thể thao và hoạt động vận động kém: Nếu trẻ gặp khó khăn trong việc tập luyện thể dục, thể thao, hoặc không tương tác tốt trong các hoạt động thể chất, trẻ có thể đang chậm phát triển dẫn đến hạn chế khả năng vận động.
• Khả năng tập trung và học tập kém: Những ảnh hưởng tiêu cực do chậm phát triển thể chất có thể kéo theo sự suy giảm về thần kinh. Trẻ có tốc độ tăng trưởng chậm đồng nghĩa cơ thể chưa nhận được những sự nuôi dưỡng đầy đủ, do đó hệ thần kinh cũng sẽ không được chăm sóc đủ để cao khỏe đúng tiềm năng. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc tập trung và đặc biệt khi tham gia vào hoạt động học tập.
• Tư duy thể chất và tinh thần kém: Trẻ có thể không có tư duy thể chất và tinh thần như đúng độ tuổi hiện tại do tình hình cơ thể tăng trưởng kém. Cụ thể, trẻ gặp khó khăn trong việc giải quyết vấn đề hoặc thực hiện các hoạt động đòi hỏi khả năng tư duy. 
• Khả năng tương tác xã hội kém: Nếu trẻ có khả năng tương tác xã hội kém, gặp khó khăn trong việc tham gia vào các hoạt động nhóm và tương tác với bạn bè, có thể đây là dấu hiệu của sự phát triển chậm. 

Trẻ chậm phát triển có thể gặp nhiều khó khăn khi tạo dựng mối quan hệ bạn bè

Bảng chiều cao cân nặng chuẩn của trẻ 0 - 18 tuổi

Cách tính chiều cao cân nặng chuẩn của trẻ từ 0 - 18 tuổi chính xác nhất

Để tính chiều cao và cân nặng chuẩn của trẻ từ 0 - 18 tuổi, bạn có thể tham khảo các bảng tiêu chuẩn do các tổ chức y tế uy tín như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh cung cấp theo trình tự sau:

• Truy cập các bảng tiêu chuẩn phát triển từ các tổ chức y tế uy tín như WHO và CDC. Các tổ chức này thường cung cấp bảng thông tin chiều cao và cân nặng theo độ tuổi và giới tính, thống kê từ các nguồn chính thống. Bảng này thường đưa ra con số cụ thể cho mức chuẩn cũng như khoảng cân nặng, chiều cao bình thường.
• Theo độ tuổi của trẻ, bạn chọn bảng phù hợp. Các bảng thường được chia thành các khoảng độ tuổi khác nhau để dễ dàng theo dõi.
• Kiểm tra chiều cao và cân nặng của trẻ bằng dụng cụ đo chính xác, nên đo vào buổi sáng khi trẻ vừa ngủ dậy sẽ chính xác hơn.
• So sánh chiều cao và cân nặng hiện tại của trẻ với các giá trị trong bảng tiêu chuẩn. Nếu trẻ nằm trong phạm vi chiều cao và cân nặng bình thường cho độ tuổi và giới tính của mình, đó là một dấu hiệu tích cực.
• Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về tốc độ tăng trưởng hiện tại, trẻ chưa đạt chuẩn hoặc vượt quá mức chuẩn, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Trẻ có thể được kiểm tra sức khỏe, đo lường chính xác các chỉ số và đưa ra đánh giá chính xác hơn về tình trạng sức khỏe.

Mặc dù có các bảng tiêu chuẩn, mỗi trẻ vẫn sẽ có tốc độ phát triển khác nhau phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Điều quan trọng là cha mẹ cần đảm bảo rằng trẻ có chế độ ăn uống cân đối, vận động đều đặn và ngủ đủ giấc.

Trẻ đạt chuẩn chiều cao, cân nặng có khả năng sở hữu sức khỏe tốt

Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao và cân nặng

Chế độ ăn uống

Cơ thể cần được bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết để đảm bảo sức khỏe và nuôi dưỡng các cơ quan cụ thể nhằm cải thiện chiều cao và cân nặng. Trẻ chậm phát triển chủ yếu do chưa được chăm sóc tốt về chế độ dinh dưỡng hoặc thường xuyên ăn uống thiếu lành mạnh. Trong khi những trẻ được đầu tư tốt về các bữa ăn đủ chất hằng ngày, tăng cường thực phẩm lành mạnh đồng nghĩa cơ hội tăng trưởng tốt hơn, trẻ dễ dàng đạt chuẩn chiều cao và có cân nặng tương ứng phù hợp.

Thói quen vận động

Đối với chiều cao, việc tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên tác động tích cực đến 20% khả năng tăng trưởng của xương. Vận động nói chung sẽ kích thích xương kéo dài, tăng cường độ chắc khỏe và tăng tiết nội tiết tố tăng trưởng - một yếu tố hỗ trợ chiều cao phát triển thuận lợi. Trẻ lười vận động thường có tốc độ tăng chiều cao chậm hơn bình thường.

Đối với cân nặng, thói quen vận động giúp duy trì trọng lượng cân đối bằng cách đốt cháy calo dư thừa. Vận động có thể thúc đẩy cơ bắp, góp phần tăng cân nặng chủ yếu ở phần cơ bắp. Cơ bắp nặng hơn so với mỡ, vì vậy cơ bắp được tăng cường có thể tạo ảnh hưởng tích cực đến cân nặng. Vận động tăng cường quá trình trao đổi chất cơ bản, giúp cơ thể tiêu hao năng lượng hiệu quả hơn.

Chất lượng giấc ngủ

Giấc ngủ là thời gian mà cơ thể diễn ra quá trình tăng trưởng xương mạnh mẽ. Một giấc ngủ đủ thời lượng và sâu giấc giúp cơ thể tạo ra lượng nội tiết tố tăng trưởng cần thiết cho xương. Giấc ngủ là thời gian cơ thể phục hồi và tái tạo các tế bào, bao gồm cả cơ bắp. Khi cơ bắp được phục hồi tốt, nó có thể ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển cơ và sự cân đối của cơ thể.

Giấc ngủ tốt giúp điều tiết các nội tiết tố liên quan đến cân nặng như leptin và ghrelin. Leptin giảm cảm giác thèm ăn, trong khi ghrelin tăng cảm giác thèm ăn. Giấc ngủ đủ giúp cân bằng sự cảm nhận của cơ thể đối với thức ăn. Thiếu ngủ chắc chắn ảnh hưởng đến tác động kiểm soát về cân nặng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa thiếu ngủ và tình trạng thừa cân ở trẻ em.

Ngủ đúng giờ và đủ giấc giúp trẻ có điều kiện sở hữu thể chất tốt hơn

Tuổi dậy thì

Trẻ có những thay đổi đáng kể về cân nặng và chiều cao ở tuổi dậy thì. Tuy nhiên, một số trường hợp trẻ có thể dậy thì sớm hoặc muộn, ảnh hưởng đến chất lượng cũng như tốc độ phát triển. Những trẻ dậy thì sớm sẽ cao nhanh trong thời gian ngắn rồi ngừng lại, thời điểm kết thúc quá trình tăng chiều cao sớm hơn. Do đó, trẻ dậy thì sớm sẽ khó đạt được chiều cao lý tưởng khi trưởng thành. Trẻ dậy thì muộn thường có tốc độ tăng trưởng chậm hơn bởi xương khớp đã bị bỏ qua giai đoạn phát triển mạnh mẽ.

Tình trạng sức khỏe

Một số bệnh lý liên quan đến hệ thống nội tiết, hội chứng Down, Turner… kìm hãm khả năng tăng chiều cao của trẻ. Trẻ thường xuyên bị đau ốm đồng nghĩa đề kháng kém, trẻ phải sử dụng thuốc điều trị cũng ảnh hưởng xấu đến khả năng hấp thụ dưỡng chất và hạn chế phạm vi vận động, giấc ngủ cũng rối loạn. Những tác động tiêu cực này do tình trạng sức khỏe kém gây ra những cản trở nhất định khiến trẻ khó đạt cân nặng, chiều cao theo chuẩn độ tuổi, giới tính.

Môi trường sống

Môi trường sống tác động trực tiếp đến sức khỏe của trẻ, bao gồm hệ thống miễn dịch, khả năng vận động, ăn uống, hấp thụ dưỡng chất… từ đó ảnh hưởng chiều cao và cân nặng. Trẻ được sống trong môi trường có không khí trong lành, không gian sống sạch sẽ, nguồn nước sạch, ít tiếng ồn… sẽ có đề kháng tốt hơn, tạo điều kiện phát triển thể chất thuận lợi hơn. 

Môi trường sống tích cực thúc đẩy trẻ tham gia vào các hoạt động thể dục, thể thao hoặc vận động ngoài trời. Môi trường trong sạch giúp trẻ tiếp cận các loại thực phẩm an toàn, chất lượng, đa dạng và giàu dưỡng chất. Tại đây, các dịch vụ y tế cần thiết cũng đảm bảo rằng trẻ có khả năng duy trì sức khỏe đúng khoa học. Môi trường tốt ở gia đình, xã hội và giáo dục tạo ra một những hỗ trợ tinh thần cho trẻ, giúp trẻ tự tin và chủ động tham gia các hoạt động thể chất cũng như duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.

Môi trường sống lành mạnh giúp trẻ cao khỏe, vui vẻ

Những cách giúp tăng chiều cao cho trẻ 0 - 18 tuổi hiệu quả

Áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học

Để trẻ cao hết tiềm năng trong giai đoạn 0 - 18 tuổi, điều quan trọng nhất là đảm bảo cho trẻ chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất. Dinh dưỡng đúng khuyến nghị theo độ tuổi giúp cơ thể, cụ thể là xương được chăm sóc tốt, thúc đẩy sự kéo dài và phát triển khỏe mạnh. Ngoài việc bổ sung đủ các nhóm chất chính, bạn chú ý thêm các chất dinh dưỡng tốt cho chiều cao như: Canxi, protein, collagen, vitamin K, vitamin D, phốt pho, magie, kẽm, kali, sắt…

Các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng nên có trong thực đơn hằng ngày như: Cá hồi, cá thu, cá mòi, rau bina, bông cải xanh, cải xoăn, trứng, thịt gà, thịt bò, sữa, sữa chua, phô mai, hạnh nhân, đậu nành, ngũ cốc, các loại hạt và đậu… Ngoài ra, trẻ cần được hạn chế ăn uống các loại nước ngọt có ga, thức ăn nhanh, món ăn nhiều dầu mỡ, món ăn quá ngọt hoặc quá mặn, thực phẩm chế biến sẵn… để tránh cản trở tăng trưởng.

Thường xuyên tập thể dục hoặc chơi thể thao

Hãy chọn hình thức tập luyện phù hợp với tình trạng cơ thể hiện tại, đúng sở thích và khả năng để thực hiện hằng ngày. Chỉ 30 - 45 phút vận động mỗi ngày giúp xương kéo dài nhanh chóng, chắc khỏe hơn và nội tiết tố tăng trưởng cũng sản xuất nhiều hơn. Bơi lội, đạp xe, chạy bộ, nhảy dây, đu xà, chơi bóng chuyền, bóng rổ, cầu lông, tập yoga… là những phương pháp tập luyện phù hợp cho mục tiêu tăng chiều cao trong giai đoạn 0 - 18 tuổi.

Tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời

Tích cực vận động ngoài trời, nhất là khi đang có ánh nắng nhẹ (6 - 9h sáng và sau 4h chiều) mang đến 2 lợi ích: Tổng hợp vitamin D và kích thích hoạt động xương khớp. Khi phơi nắng ở khung giờ này, cơ thể nhận được một lượng vitamin D đáng kể dưới da, tham gia hỗ trợ hấp thụ canxi vào xương. Trẻ có thể sử dụng thêm một số sản phẩm chống nắng như mũ, nón, áo khoác, kem chống nắng… để ngăn tác động tiêu cực từ ánh mặt trời.

Chơi thể thao dưới ánh nắng nhẹ sẽ thúc đẩy tăng chiều cao nhanh chóng

Đi ngủ sớm và ngủ đủ giấc

Nhu cầu giấc ngủ ở mỗi độ tuổi là không giống nhau bởi còn phụ thuộc vào tình trạng cơ thể, mức độ dinh dưỡng và thể chất của mỗi trẻ. Theo đó, trẻ cần đảm bảo thời lượng giấc ngủ theo nhu cầu khuyến nghị sau đây:

• Trẻ 0 - 3 tháng: 14 - 17 giờ/ngày
• Trẻ 4 - 11 tháng: 12 - 15 giờ/ngày
• Trẻ 12 - 35 tháng: 11 - 14 giờ/ngày
• Trẻ 3 - 5 tuổi: 10 - 13 giờ/ngày
• Trẻ 6 - 13 tuổi: 9 - 11 giờ/ngày
• Trẻ 14 - 18 tuổi: 7 - 10 giờ/ngày.

Theo đó, trẻ trong giai đoạn sơ sinh và trẻ mẫu giáo nên đi ngủ tối trước 21h. Trẻ ở tuổi thiếu niên nên bắt đầu giấc ngủ trong khoảng 21 - 22h và trẻ vị thành niên ngủ trước 23h để đảm bảo đạt trạng thái sâu giấc cũng như tránh rối loạn giấc ngủ.

Điều chỉnh tư thế

Trẻ cần được cải thiện tư thế đúng chuẩn khi đứng, đi, ngồi, nằm hay tham gia hoạt động thể chất bất kỳ. Việc giữ tư thế thẳng lưng trong mọi hoàn cảnh giúp trẻ giữ gìn sức khỏe xương khớp, đặc biệt là cột sống. Đây là điều kiện tiên quyết để trẻ có hành trình tăng chiều cao nhanh chóng, mạnh mẽ và thuận lợi hơn. Ngoài ra, hãy hạn chế để trẻ khiêng vác các vật nặng từ trên cao xuống hoặc từ dưới lên cao sẽ gây ra các áp lực nguy hiểm lên khung xương.

Tăng tốc chiều cao bằng thực phẩm hỗ trợ

Để đảm bảo trẻ được đáp ứng nhu cầu dưỡng chất, cha mẹ có thể thêm vào khẩu phần ăn uống các sản phẩm hỗ trợ. Đây cũng là giải pháp đặc biệt hữu hiệu cho những trẻ đang có tốc độ tăng chiều cao chậm hơn bình thường. Các sản phẩm này chủ yếu bổ sung các chất dinh dưỡng quan trọng cho phát triển xương nhưng trẻ lại thường xuyên bị thiếu hụt. Việc lựa chọn sản phẩm chất lượng, đã được kiểm định và chứng nhận, an toàn cho cơ thể trẻ, sử dụng đều đặn cùng chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý giúp trẻ cao hết tiềm năng.

Dòng TPBVSK NuBest Tall của Mỹ là “bạn đồng hành” của trẻ em toàn cầu

Dựa vào bảng chiều cao, cân nặng của trẻ từ 0 - 18 tuổi chúng tôi vừa chia sẻ, hy vọng cha mẹ và các bạn trẻ sẽ có hướng chăm sóc sức khỏe phù hợp để sớm đạt vóc dáng lý tưởng. Mọi phương pháp cải thiện chiều cao hay cân nặng cũng cần linh hoạt phù hợp với tình hình cơ thể và hoàn cảnh hiện tại của mỗi người. Chắc chắn với các bí quyết trên, trẻ sẽ có tốc độ tăng chiều cao đúng chuẩn theo độ tuổi đấy.