Tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với sự phát triển trí não
Quỹ đạo tăng trưởng của não bộ không đồng nhất theo thời gian. Cấu trúc và các chức năng của não bộ được hình thành từ khá sớm, trước 3 tuổi.
Chế độ dinh dưỡng của mẹ trong thời kỳ bào thai sẽ ảnh hưởng đến cân nặng khi sinh và kích thước não bộ của em bé. Phụ nữ mang thai nên tăng khoảng 20% trọng lượng cơ thể trong giai đoạn mang thai để đảm bảo thai nhi phát triển tốt về thể chất, trí tuệ.
Sau khi ra đời, sự phát triển của não bộ phụ phuộc rất nhiều vào chế độ dinh dưỡng. Được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời giúp trẻ có được nguồn dinh dưỡng phù hợp để não bộ phát triển tốt.
Tất cả các chất dinh dưỡng đều quan trọng đối với sự phát triển và chức năng của não. Trong đó, có một số chất có tác dụng đặc biệt đáng kể trong quá trình phát triển ban đầu.
Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ nhỏ
Các chất dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ:
- Đạm: Thiếu hụt đạm khiến kích thước và khối lượng não của trẻ em trong giai đoạn 3 năm đầu đời nhỏ hơn, hàm lượng RNA và DNA giảm, ít tế bào thần kinh hơn, giảm nồng độ dẫn truyền xung thần kinh và yếu tố tăng trưởng.
- Các axit béo không no chuỗi dài DHA: DHA cần thiết cho sự hình thành thần kinh và di chuyển tế bào thần kinh, cũng như sự hình thành khớp thần kinh. Đặc biệt, nó còn đóng vai trò quan trọng đối với hệ thống thị giác và khu vực vỏ não quy định sự chú ý, ức chế, bốc đồng của trẻ. DHA chiếm tỉ lệ cao trong chất xám quy định trí thông minh của trẻ, kích thích độ nhạy của neuron thần kinh, giúp quá trình truyền thông tin nhanh và chính xác.
- Sắt: Bổ sung sắt trong thời kỳ mang thai có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển trí não của trẻ. Sắt là thành phần trong huyết sắc tố myoglobin, các xitocrom cùng nhiều enzym khác. Khoáng chất này tham gia vận chuyển oxy và đóng vai trò quan trọng trong hô hấp tế bào. Trẻ bị thiếu sắt dễ có chỉ số phát triển tâm thần và vận động thấp hơn trẻ cùng tuổi. Nghiên cứu tại Nepal cho thấy, trẻ được cung cấp lượng sắt đầy đủ trong thời kỳ mang thai đạt kết quả cao trong bài kiểm tra trí tuệ so với trẻ bổ sung ít sắt hơn. Ngoài ra, sắt còn tác động đến sự phát triển trí nhớ và khả năng tập trung của trẻ do thiếu oxy não.
- Kẽm: Kẽm được tìm thấy với nồng độ khá lớn trong lớp màng mạch của võng mạc và trung tâm não bộ, được gọi là “vùng đồi hải mã” . Kẽm có nhiệm vụ dẫn truyền trục và khớp thần kinh. Ở người lớn thiếu kẽm gây ra các triệu chứng mất trí nhớ, dễ bị căng thẳng. Trẻ em không được bổ sung đủ kẽm thường bị học tập kém, thờ ơ, chậm phát triển trí tuệ.
- I ốt: I-ốt giúp tuyến giáp sản xuất nội tiết tố tăng trưởng điều chỉnh quá trình phát triển của hệ thần kinh trung ương. Phụ nữ đang mang thiếu i-ốt có thể khiến não bộ của thai nhi kém phát triển, trẻ ra đời bị đần độn, trí tuệ kém, chậm lớn, nói ngọng, khuyết tật bẩm sinh như điếc, lác mắt, liệt, cận thị…
Thực phẩm giúp trẻ em thông minh hơn
Trứng
Trứng được mệnh danh là một “siêu thực phẩm” với giá trị dinh dưỡng cao: Đạm, sắt, kẽm, I ốt, cùng nhiều loại vitamin A, B, D, K. Do đó, không quá bất ngờ trước lợi ích của trứng đối với sự phát triển não bộ và sự thông minh của trẻ. Bên cạnh đó, với giá trị dinh dưỡng sẵn có, trứng còn hỗ trợ trẻ tăng trưởng thể chất tốt.
Trứng được mệnh danh là “siêu thực phẩm” với giá trị dinh dưỡng cao
Bố mẹ có thể sử dụng trứng để chế biến nên nhiều món ăn hấp dẫn: Trứng luộc, hấp, chiên, trứng kho thịt, trứng ốp-la… Trứng đồng thời là thực phẩm có giá thành bình dân, phổ biến, là lựa chọn tuyệt vời để giúp con phát triển khỏe mạnh, thông minh.
Cá hồi
Cá hồi là một trong những nguồn cung cấp axit béo omega-3 chuỗi dài EPA và DHA dồi dào. 100g cá hồi chứa 2,3g axit béo omega-3 chuỗi dài. Đây còn là thực phẩm chứa nhiều protein chất lượng cao. Một nghiên cứu cho biết, ăn các loại cá béo như cá hồi thường xuyên có tác động tích cực đến khối lượng chất xám trong não, hỗ trợ cho hoạt động của não bộ và trí thông minh.
Một nghiên cứu khác khảo sát phụ nữ mang thai ăn cá hồi thường xuyên cho thấy hiệu quả giảm các triệu chứng trầm cảm, hỗ trợ não bộ thai nhi phát triển, giảm lo lắng.
Do đó, đừng quên bổ sung cá hồi vào chế độ ăn uống của phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ để giúp trẻ phát triển trí não tốt, thông minh hơn.
Yến mạch
Yến mạch giàu protein và nguồn chất xơ dồi dào giúp động mạch tim và não luôn thông suốt. Ngoài ra, yến mạch còn giàu vitamin B, vitamin E, kali, kẽm giúp trí não hoạt động tốt và có lợi cho sức khỏe.
Yến mạch chứa nhiều protein lành mạnh
Ăn yến mạch giúp giảm sự tích tụ cholesterol ở thành mạch máu, quá trình lưu thông máu và cung cấp oxy đến não thuận lợi, từ đó hỗ trợ não bộ làm việc tốt, có lợi cho trí nhớ, khả năng tập trung và tư duy phân tích.
Đối với trẻ em, cách sử dụng yến mạch phổ biến nhất là nấu cháo yến mạch cho bữa sáng để bắt đầu một ngày mới tràn đầy năng lượng và hiệu quả.
Sữa chua
Sữa chua là một chế phẩm của sữa có vị chua ngon, sánh mịn hấp dẫn. Sản phẩm này còn rất giàu dinh dưỡng: Canxi, vitamin B, phốt pho, magie, kali, vitamin D. Đặc biệt, sữa chua có hàm lượng protein cao, khoảng 12g/200g cùng nhiều men vi sinh có lợi cho hệ tiêu hóa.
Do đó, tiêu thụ sữa chua rất có lợi cho sự phát triển não bộ của trẻ. Hầu hết trẻ em đều thích ăn sữa chua. Phụ huynh có thể cho trẻ ăn sữa chua sau bữa ăn chính khoảng 30 phút, bổ sung dinh dưỡng giúp trẻ phát triển thể chất, trí tuệ đồng thời hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
Rau màu xanh lá
Các loại rau màu xanh lá như: cải xoăn, cải bó xôi, bắp cải, bông cải xanh, cải xoong… đều chứa nhiều vitamin và khoáng chất, chất xơ, chất chống oxy hóa, nhưng ít calo, là lựa chọn tuyệt vời để bổ sung dinh dưỡng đa dạng nhưng không gây tăng cân.
Rau màu xanh lá giàu dinh dưỡng có lợi cho phát triển trí não
Đây cũng là nhóm thực phẩm bố mẹ nên lựa chọn cho trẻ ăn thường xuyên để hỗ trợ phát triển não bộ, trí thông minh. Nguồn chất chống oxy hóa trong rau xanh hỗ trợ các tế bào não mới phát triển tốt. Càng nhiều tế bào mới phát triển sẽ càng có lợi cho trí tuệ của trẻ.
Nhiều trẻ em có thói quen ít ăn rau, thậm chí không ăn rau xanh. Do đó, bố mẹ cần linh hoạt lựa chọn và chế biến các loại rau xanh thành những món ăn độc đáo, hấp dẫn để kích thích vị giác của trẻ: Salad, sinh tố, nướng, lẩu…
Bơ
Bơ cung cấp cho trẻ nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe: Vitamin K, flolate, vitamin C, kali, vitamin B5, B6, vitamin E, mangan, đồng, sắt, kẽm, phốt pho… Trong đó, sắt và kẽm trong bơ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển trí não của trẻ.
Nhiều phụ huynh hiện nay lựa chọn bơ làm thực phẩm cho bữa ăn dặm của trẻ nhằm giúp trẻ phát triển trí tuệ và thể chất tích cực. Bên cạnh lợi ích về trí não, kết quả một nghiên cứu tại Mỹ còn cho thấy ăn bơ giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng, vóc dáng cân đối và ít mỡ bụng.
Quả óc chó
Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và trên động vật cho thấy dinh dưỡng trong quả óc chó như chất béo không bão hòa, polyphenol, vitamin E hỗ trợ giảm tổn thương oxy hóa và tình trạng viêm trong não của bạn.
Một nghiên cứu khác về bệnh Alzheimer cho thấy khi ăn quả óc chó mỗi ngày đã cải thiện đáng kể về khả năng học tập, ghi nhớ và lo lắng.
Nguồn dinh dưỡng trong quả óc chó còn hỗ trợ chức năng não bộ tốt hơn gồm tốc độ xử lý nhanh hơn, tinh thần linh hoạt hơn và trí nhớ tốt hơn. Điều này đã được thể hiện trong báo cáo kết quả của một nghiên cứu.
Ăn quả óc chó mỗi ngày giúp trẻ phát triển trí thông minh
Bố mẹ có thể sử dụng hạt óc chó để xay mịn, làm nước sốt, cho vào món salad, ăn kèm với sữa chua, bột yến mạch… để giúp con phát triển trí não và thông minh hơn.
Ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt là sản phẩm ngũ cốc chưa qua chế biến: Lúa mì, lúa mạch, gạo… còn giữ nguyên lớp cám, mầm, nội nhũ. Lớp cám bao bọc bên ngoài ngũ cốc giàu vitamin, chất xơ, khoáng chất, carbohydrate, protein và chất béo không bão hòa lành mạnh.
Protein trong ngũ cốc nguyên hạt hỗ trợ quá trình cấu trúc và xây dựng não bộ của trẻ. Đặc biệt, vitamin nhóm B trong ngũ cốc nguyên hạt tham gia sản xuất năng lượng và sản xuất chất dẫn truyền xung thần kinh, hỗ trợ não bộ hoạt động tốt hơn.
Thay vì bổ sung các sản phẩm ngũ cốc đã quá chế biến, tinh luyện, bố mẹ có thể lựa chọn ngũ cốc nguyên hạt cho trẻ, hỗ trợ não bộ trẻ hoạt động tốt hơn.
Lời khuyên cho bố mẹ nuôi con thông minh, cao khỏe
Sự phát triển trí tuệ của trẻ phụ thuộc vào các yếu tố: Di truyền, dinh dưỡng và phương pháp giáo dục. Dù không thể tác động đến di truyền nhưng chế độ dưỡng và phương pháp giáo dục hoàn toàn phụ thuộc vào lựa chọn của bố mẹ. Muốn con phát triển trí tuệ tốt, bố mẹ cần chú ý một số vấn đề quan trọng sau đây:
- Xây dựng bữa ăn lành mạnh, khoa học: Cần áp dụng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh ngay từ trong giai đoạn mang thai sẽ tạo nền tảng tốt để con phát triển thể chất và trí tuệ khỏe mạnh. Cơ cấu bữa ăn của trẻ trong 3 năm đầu đời cần đa dạng nhằm cung cấp đủ dinh dưỡng, ưu tiên bổ sung thường xuyên top 8 thực phẩm giúp trẻ thông minh hơn kể trên. Ngoài ra, bố mẹ cũng nên hạn chế cho con ăn thức ăn nhanh, đồ ngọt, uống nước ngọt có ga. Hàm lượng dinh dưỡng của các sản phẩm này không cao nhưng lại chứa nhiều dầu mỡ, đường có thể khiến trẻ thừa cân, béo phì.
- Lựa chọn môi trường học tập phù hợp: Một môi trường giáo dục phù hợp sẽ giúp trẻ học tập thuận lợi, thu nạp nhiều kiến thức hữu ích và phát huy các kỹ năng, năng khiếu của mình. Hiện nay, đào tạo song ngữ là mô hình giáo dục được nhiều bậc phụ huynh lựa chọn nhằm cùng lúc giáo dục trẻ bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt, hình thành kỹ năng sử dụng ngoại ngữ từ nhỏ. Ngoài các môn học văn hóa, tùy vào sở thích, năng lực của con mà bố mẹ có thể tạo điều kiện cho con theo học thêm các môn năng khiếu: Võ, đàn, nhảy, vẽ, múa… Để trẻ hình thành thói quen tư duy, phát triển trí tuệ, bố mẹ nên tìm hiểu, lựa chọn môi trường giáo dục kết hợp bổ trợ kiến thức tại lớp cùng các hoạt động ngoại khóa thay vì chỉ học tập tại trường.
- Không tạo áp lực thành tích: Đặt ra tiêu chuẩn thành tích dù có thể giúp con nỗ lực và phấn đấu học tập tốt hơn nhưng cũng tạo ra gánh nặng, áp lực, có thể khiến trẻ căng thẳng, mệt mỏi, ảnh hưởng xấu đến phát triển trí tuệ, thể chất. Thay vào đó, bố mẹ có thể động viên con học tập theo khả năng và dành lời khen ngợi phù hợp dù thành tích học tập của con như thế nào.
Nuôi dạy con bằng tình yêu sẽ giúp con thông minh hơn
- Sẵn sàng chia sẻ và lắng nghe con: Trở thành một người bạn với con cũng là cách giúp con phát triển trí tuệ và giáo dục con tốt hơn. Bố mẹ có thể chia sẻ tâm sự cùng con và khuyến khích con chia sẻ những vấn đề, cảm xúc trong cuộc sống với mình. Điều này giúp trẻ hiểu rằng mình và bố mẹ không có khoảng cách quá lớn, tâm lý thoải mái, có lợi cho quá trình phát triển trí thông minh.
- Không quát mắng, bạo lực với con: Bạo lực tinh thần hay thể chất đều gây ra những tác hại tâm lý nghiêm trọng, tác động xấu đến sự phát triển trí tuệ, tính cách của con. Việc đánh đập, quát mắng con thường xuyên còn làm xấu đi mối quan hệ bố mẹ và con cái, khiến con lo sợ, bất mãn, căng thẳng. Điều này sẽ cản trở quá trình tư duy, tập trung, sáng tạo của con, ảnh hưởng đến trí tuệ của con hiện tại và sau này.
- Cho con ngủ sớm: Ngủ sớm và ngủ đủ giấc mỗi ngày là điều kiện cần thiết để con phát triển trí tuệ, thể chất. Giấc ngủ là thời gian não bộ và cơ thể thư giãn, nghỉ ngơi. Ban đêm, khi ngủ cũng là thời gian tuyến yên sản xuất ra nhiều nội tiết tố tăng trưởng thúc đẩy sự phát triển chiều cao. Một nghiên cứu đã cho thấy mối quan hệ giữa thời lượng ngủ và điểm thông minh của trẻ. Do đó, cho con đi ngủ sớm mỗi ngày cũng là cách hỗ trợ trẻ phát triển trí tuệ tốt mà bố mẹ không nên bỏ qua.
- Sử dụng sản phẩm bổ sung dinh dưỡng: Để chăm sóc trẻ trong giai đoạn đến trường, cần tiếp thu lượng kiến thức lớn mỗi ngày, bố mẹ có thể lựa chọn cho con sử dụng thêm sản phẩm bổ sung dinh dưỡng. Dòng sản phẩm này được xem là một loại “siêu thực phẩm” với giá trị dinh dưỡng cao, hàm lượng mỗi thành phần cụ thể gồm các dưỡng chất có lợi cho sự phát triển thể chất, trí tuệ. Bên cạnh dinh dưỡng từ thực phẩm thì sản phẩm bổ sung cũng là lựa chọn hợp lý để giúp con yêu học tập, vui chơi thoải mái, phát triển chiều cao và cân nặng tích cực.
Top 8 loại thực phẩm giúp trẻ thông minh hơn cùng với một số kiến thức mà bài viết chia sẻ hy vọng đã giúp quý phụ huynh chăm sóc và giáo dục con em tốt hơn. Sở hữu trí tuệ nhanh nhẹn, ngoại hình cao ráo giúp trẻ tự tin và có cơ hội thành công tốt hơn trong tương lai.
